"Mała stabilizacja" (1995-1997 r.) 
Omawiany okres odznacza się ogólną poprawą sytuacji gospodarczej tj. opanowaniem hiperinflacji, wzrostem produkcji i usług, zwiększeniem obrotów w handlu zagranicznym a w konsekwencji rozwojem gospodarczym, który obrazuje m.in. wzrost PKB. Na tym etapie gospodarka zaczęła stopniowo odrabiać straty powstałe na początku lat dziewięćdziesiątych, choć nie można mówić o zasadniczej odbudowie, gdyż PKB w roku 1997 stanowił jedynie 37% wartości z 1991 r. (wykresy poniżej).
Podjęcie reform gospodarczych wymagało legitymizacji i umocnienia ośrodka władzy, co nastąpiło dzięki wyborom parlamentarnym w 1992 r. I prezydenckim w 1995 r. Kolejnym krokiem pozwalającym zająć się naprawą ekonomiki było zakończenie w 1994 r. - działań zbrojnych w ostatnim z dotychczasowych konfliktów - Abchazji.
Wiosną 1994 roku powstał dość stabilny rząd, mający jako taki autorytet i wolę wdrożenia radykalnych reform, których cel streszczał się w przywróceniu rządów prawa i ratowaniu gospodarki przez jej uporządkowanie i urynkowienie.
Pakiet reform zaprojektowano wraz z ekspertami Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), co m.in. miało pomóc w dostosowaniu gruzińskiej polityki gospodarczej do kryteriów pomocy międzynarodowych instytucji finansowych.
Działania podjęte w 1994 roku obejmowały przede wszystkim niemal całkowitą deregulację cen (poza transportem, opłatami mieszkaniowymi), demonopolizację (poza obrotem zbożem i paliwami). Poza tym uproszczono i znacznie ograniczono indeksację płac. W kolejnym roku wdrożono kolejne rozwiązania, które uporządkowały i wzmocniły finanse. Przy dalszym wsparciu eksperckim MFW rząd przeprowadził reformę walutową wycofując zdeprecjonowane, słabe kupony i wprowadzając silne i wymienialne lari (relacja do dolara: 1 USD - ok. 2 GEL, czyli lari). Zmiany w prawie znacznie wzmocniły znaczenie Banku Centralnego oraz zapewniły tej instytucji znaczną niezależność od władzy wykonawczej. W ramach porządkowania finansów państwa ujednolicono zasady obrotu pieniężnego i wprowadzono rozwiązania uszczelniające i zwiększające przejrzystość systemu kredytów.
Pomimo zahamowania dalszego upadku i niewątpliwej poprawy wskaźników makroekonomicznych poziom życia ludności niewiele się podniósł. Prawdziwą zmorą gospodarstw domowych, instytucji i przedsiębiorstw stały się długotrwałe braki w dostawie energii, gazu, łączności i wody bieżącej. Przerwy w dostawach prądu często trwały tygodniami (obecnie od kilku do kilkudziesięciu godzin). W większości miast gaz pojawił się dopiero w maju 2004 roku.
Z kolei brak konserwacji wodociągów jest przyczyną radykalnego ograniczenia dostaw. Zasilanie w wodę blokowisk w odbywa się wg specjalnego grafika. O ustalonej porze dany budynek przez ok. 1 godzinę jest zaopatrywany pod minimalnym ciśnieniem tak, że woda dochodzi do 3-go lub 4-go piętra. Mieszkańcy wyższych pięter wnoszą wodę ze wspólnego "ujęcia" na poziomie np. 3-go piętra. Woda jest mocno chlorowana, raz na dwa lata wybuchają epidemie żółtaczki pokarmowej czerwonki i duru brzusznego. Dodać należy, że woda nie pojawia się każdego dnia. Niewiele gruzińskich mieszkań w blokach posiada jeszcze centralne ogrzewanie, gdyż z istniejących 603 ciepłowni przetrwało tylko 6, tak więc od kilkunastu już lat mieszkania są ogrzewane piecykami na drzewo, rzadziej na węgiel, zaś kaloryfery zostały zdemontowane i sprzedane na złom.
Stabilizacji gruzińskiej gospodarki towarzyszył dynamiczny wzrost obrotów handlowych (wykres nr 5). W latach 1996 - 1997 eksport rósł w tempie większym od 10 %. Z kolei przyrost wartości importu w tym dwuleciu sięgał aż kilkudziesięciu procent. Mimo oczywistego wpływu niskiej bazy, z której startowała gospodarka po latach załamania, świadczy to o rzeczywistym rozwoju.
W ciągu owych dwóch lat tępo wzrostu PKB przekraczało10 % rocznie, stawiając Gruzję w gronie najszybciej rozwijających się gospodarek, choć w tym przypadku bliższe prawdzie jest określenie "jedna z najszybciej odbudowujących się gospodarek".
Deficyt handlowy sięgający nawet 700 mln USD przyczynił się do ogromnego zadłużenia zagranicznego (już w 1994 roku zadłużenie zagraniczne przekroczyło 1 miliard USD) . W 1995 roku zadłużenie zagraniczne osiągnęło aż 1 mld USD, co stanowiło aż 80% ówczesnego PKB. Na tę sumę złożyły się głównie płatności za turkmeński gaz (32% długów) oraz pożyczki komercyjne. W tym samym roku Gruzja, wsparta przez MFW, rozpoczęła rozmowy o restrukturyzacji długu. Obok negocjacji z wierzycielami rząd podjął szereg innych działań zmierzających do ograniczenia przyrostu zadłużenia. Jako że lwia część zobowiązań wynikała z opłat za gaz władze zdecydowały się na odcięcie dostaw gazu dla gospodarstw domowych i większości przedsiębiorstw. Ten drastyczny krok był podyktowany specyfiką rozliczeń za media: nie było pomiarów zużycia gazu przez gospodarstwa domowe, ściągalność opłat w 1995 r. nie przekraczała 7%, zaś różnica spadała na barki budżetu państwowego. Z kolei przedsiębiorstwa odmawiały płacenia argumentując trudnościami ekonomicznymi. W ten sposób podmioty gospodarcze musiały wynegocjować indywidualne kontrakty z dostawcą.
W analizowanym okresie nieocenione znacznie miała dla Gruzji pomoc zagraniczna. Ludność bezpośrednio odczuła pomoc humanitarną, szczególnie dostawy mąki i innych produktów żywnościowych, których nie zapewniał import państwowy. W 1994 roku wartość sprowadzonej w ramach pomocy mąki sięgnęła 68 mln USD.
Ważną rolę w stabilizacji gospodarki odegrały pieniądze, różne dobra i usługi, które Gruzja otrzymała jako pomoc zagraniczną. W 1996 wartość projektów zakończonych wyniosła szacunkowo 163 mln USD, realizowanych i przygotowywanych do realizacji aż 529 mln USD.
* - wartości w przybliżeniu do 1 miliona USD
a - wartość dla okresu od stycznia do wrzesień 2004
Źródło danych:
National Bank of Georgia, Annual Report 1998, Tbilisi 1999;
State Department for Statistic of Georgia, Statistic Yearbook 2003,Tbilisi 2004
wstecz
AZERBEJDŻAN
GRUZJA